HISTORYCZNE FAKTY
"Nie ma przekonywających śladów osadnictwa z okresu plemiennego w sąsiedztwie tzw. przesieki, która otaczała Śląsk jeszcze w XIII w., jak można wnosić ze słów autora Księgi Henrykowskiej. Wszystko co było poza przesieką, do Śląska nie należało"
Jerzy Rajman w kwartalnik historyczny 1996 r. "Wśród Gallowych "sedes regni principales" znajdowały się Wrocław, Kraków i Sandomierz. Dwa ostatnie to miasta małopolskie, terytorialnie odpowiadają zatem dawnemu związkowi plemiennemu Wiślan, pierwszy zaś był najważniejszym grodem śląskim. Nie było natomiast miejsca w tym wykazie stolic południowej Polski dla położonych między Wrocławiem a Krakowem miast górnośląskich - Opola i Raciborza. Musiały się one zatem znajdować w obrębie którejś z dwu istniejących na południu prowincji."
Jerzy Rajman w kwartalnik historyczny 1996 r. "Gdy zatem termin "Śląsk" oznaczał początkowo tylko pewne terytorium wchodzące w skład prowincji wrocławskiej ("pagus Silensis" w kronice biskupa Thietmara) to w czasach Anonima Galla torowało sobie drogę inne, szersze znaczenie tego terminu. Upowszechnienie się pojęcia "Śląsk" na oznaczenie całej dzielnicy (prowincji) nastąpiło dopiero w XII w., co dokumentuje przede wszystkim kronika mistrza Wincentego."
Jerzy Rajman w kwartalnik historyczny 1996 r. "Z późniejszych przekazów (głównie Anonima Galla) wiadomo, że Polska toczyła uporczywe walki w dorzeczu górnej Odry, koncentrujące się wokół Grodźca, Koźla i Raciborza. Tereny te musiały zatem zostać zajęte przez Brzetysława w 1039 r. i utrzymane w rękach czeskich podczas rokowań, zarówno w Ratyzbonie, jak i Kwedlinburgu. Wydaje się zatem słuszne identyfikowanie "dwu regionów" wzmiankowanych w ugodzie ratyzbońskiej z terytorium wrocławskim i terytorium górnoodrzańskim. Byłoby to zarazem potwierdzenie istniejącego w XI w. dualizmu w obrębie prowincji wrocławskiej."
Jerzy Rajman w kwartalnik historyczny 1996 r. "...synowie Władysława Wygnańca podzielili między siebie Śląsk, wymaga ponownego rozpatrzenia. Trzeba odpowiedzieć na pytanie, czy istotnie chodziło o podział jednolitej całości, czy tylko o rozdzielenie ziem pozostających ze sobą w luźnym związku. Pytanie postawione przed wiekiem przez Gottlieba Biermanna: "od kiedy Piastowie opolscy byli książętami śląskimi?, jest wciąż aktualne"
Jerzy Rajman w kwartalnik historyczny 1996 r. "Od dawien dawna Śląsk dzieliła naturalna granica, Puszcza Przesiecka. W przeszłości ten kompleks leśny ciągnął się od południowej granicy z Czechami w kierunku północno - wschodnim, pomiędzy rzekami Nysą Kłodzką i Ścinawą, do Odry. Puszcza Przesiecka rozdzielała obszar zamieszkały przez plemiona Ślężan i Opolan"
Zbigniew Makieła - "Górny Śląsk" "Obie części Śląska, które oddzielała od siebie Przesieka Śląska, zapewne pozostałość (jak sugeruje informacja w tzw. księdze henrykowskiej) starszych przesiek, które otaczały pierwotnie cały (Dolny) Śląsk także od strony zachodniej, od tego czasu rozwijały się w znacznym stopniu samodzielnie."
"Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu" - Joachim Bahlcke, Ryszard Kaczmarek, Dan Gawrecki "Wynik wojny między Mieszkiem a Henrykiem w 1202 r. zapoczątkował niezwykle ważny proces, który doprowadził za czasów Kazimierza I do pełnej integracji księstwa opolsko-raciborskiego. Było ono tworem powstałym częściowo na dawnych terytoriach plemiennych Opolan i Golęszyców, częściowo zaś na terenie zachodniej rubieży ziemi krakowskiej, zasiedlonej dopiero w XI w. Nie było między księstwem Mieszka Plątonogiego i jego następców a księstwem krakowskim żadnej cezury osadniczej."
Jerzy Rajman w kwartalnik historyczny 1996 r. "Księstwo Mieszka Plątonogiego objęło jednak nie tylko dawne terytoria plemienne Opolan i częściowo Golęszyców, ale również zachodnią rubież ziemi krakowskiej. Miało to poważne konsekwencje dla dalszych losów księstwa opolsko-raciborskiego, które stało się w wyniku różnorakich procesów (zapoczątkowanych wszelako już w dobie Mieszka Plątonogiego) tworem pogranicznym, ulegającym wpływom dolnośląskim, czeskim i małopolskim"
Jerzy Rajman w kwartalnik historyczny 1996 r. "Według Conradsa ukształtowanie się odrębności Górnego Śląska i jego pierwotnych granic wiązało się przede wszystkim z aspiracjami politycznymi młodszej linii Piastów śląskich. Za najważniejszy z tego punktu widzenia uznał rok 1202, który znosił do tej pory jednolite prawo dziedziczenia w jednej linii piastowskiej, dając prawo do dziedziczenia oddzielnie w liniach wrocławskiej i raciborsko-opolskiej. W miejsce używanej do tej pory jednolitej nazwy Śląsk (Schlesien), która pozostała tylko dla części północnej dzielnicy, na południu pojawiło się nowe określenie, które ukształtuje odrębność tzw. Kraju (Ziemi) Opolskiego (-iej) (Oppelner Land)."
Ryszard Kaczmarek "Encyklopedia Województwa Śląskiego" "Jako książę raciborski, Mieszko I konsekwentnie rozszerzał własną dzielnicę. W roku 1202, po śmierci swego starszego brata Jarosława, wykorzystał on sprzyjającą sytuację polityczną i przyłączył do posiadanych już ziem (Racibórz, Cieszyn, Bytom, Oświęcim, Siewierz) dzielnicę należącą do zmarłego Jarosława tj. ziemie obejmujące Opole, Toszek i Koźle. Ewentualne pretensje ze strony księcia Henryka Brodatego okupił przekazując mu jedynie ziemią otmuchowską. Tym samym stworzył on kompleks ziem stanowiących podstawę późniejszych podziałów dzielnicowych wśród jego potomków. Ziemie te źródłowo od I poł. XV wieku - określa się jako Górny Śląsk, tak jak i linię dynastyczną potomków Mieszka I Plątonogiego zwykło się określać mianem Piastów górnośląskich."
Romuald Kubiciel "Ziemia pszczyńska i jej właściciele do końca XVI stulecia" "Zawarty wcześniej kompromis był włączony do porozumienia między obydwoma Piastami, o którego potwierdzenie został poproszony w listopadzie 1202 roku papież Innocenty III. Umowa oznaczała faktyczne zniesienie prawa dziedziczenia między księstwem wrocławskim i opolsko-raciborskim, stając się podstawą definitywnego podziału Śląska na Dolny Śląsk, nazywany później tylko księstwem śląskim (ducatus Slezie) i Górny Śląsk nazywany księstwem opolskim (ducatus Opol)."
"Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu" - Joachim Bahlcke, Ryszard Kaczmarek, Dan Gawrecki "Pierwsza linia Piastów śląskich - wrocławska - konsekwentnie używała od tej pory tytułu książąt śląskich (duces Slezie lub duces Zlezie), a druga linia - książąt opolskich - tytułu książąt opolskich (duces Opoliensis lub duces de Opol)."
Ryszard Kaczmarek "Encyklopedia Województwa Śląskiego" "Z osobą księcia Kazimierza I wiążą się również początki heraldyki książąt opolskich, a w konsekwencji dalszych podziałów terytorialnych Śląska, początki heraldyki wszystkich książąt górnośląskich. Wykształciło się wtedy charakterystyczne dla wszystkich książąt górnośląskich godło: orzeł bez perisonium. Brak niestety współczesnych informacji o barwach pojawiającego się wtedy herbu. W późniejszych wiekach utrwaliła się zasada iż herbem książąt górnośląskich był złoty orzeł na błękitnym polu tarczy."
Romuald Kubiciel "Ziemia pszczyńska i jej właściciele do końca XVI stulecia" "...należałoby stwierdzić, jaką rolę odgrywały barwy w heraldyce Piastów śląskich Pojawiły się one wraz z godłem już na początku XIII wieku. Prawdopodobnie już wtedy zaznaczyła się różnica między barwami herbu książąt górnośląskich i dolnośląskich, co potwierdziły późniejsze przekazy. Natomiast w obrębie poszczególnych linii barwy z wyjątkiem herbu świdnicko - ziębickiego nie były czynnikiem różnicującym, a wręcz przeciwnie, aż do wygaśnięcia dynastii podkreślały one bliskie pokrewieństwo między książętami. Dlatego też Piastowie starannie zachowywali je, przekazując wraz z godłem kolejnym pokoleniom."
"Heraldyka Piastów Śląskich 1146 - 1707" - Małgorzata Kaganiec "Pierwszą poświadczoną źródłową wzmianką o "dwóch Śląskach" odnajdujemy w zapisach kancelaryjnych z 1427 roku. Stałe używanie tego pojęcia, traktowanego już wówczas w kategoriach administracyjnych, nastąpiło dopiero u schyłku XV wieku i jest przypisywane panowaniu na Śląsku Macieja Korwina. W 1481 roku wyznaczył on osobnych zarządców dla Dolnego Śląska (Georg von Stein) i Górnego Śląska (Johann Bielik von Kornitz). Podziały księstw śląskich za panowania Macieja Korwina nie skutkowały jednak jeszcze utrwaleniem się używania nazw Śląsk Górny i Dolny."
Ryszard Kaczmarek "Encyklopedia Województwa Śląskiego" "Różnice między Górnym i Dolnym Śląskiem, wzmocnione często odmiennymi podejściami urzędów państwowych, pogłębiały się za to w składzie etnicznymi religijnym ludności."
"Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu" Joachim Bahlcke, Ryszard Kaczmarek, Dan Gawrecki "Niebagatelnym czynnikiem katalizującym to zjawisko były również coraz bardziej widoczne w XVI wieku różnice w stosunkach etnicznych po obu stronach dawnej Przesieki międzyśląskiej. W XVI wieku pochodzący z Brzegu humanista i topograf Barthel Stein, właśnie ze względu na różnice językowe pomiędzy Śląskiem Dolnym i Górnym, dla tego drugiego ukuł nawet nazwę Polonica Silesia (użył tego pojęcia w pochodzącym z 1512 roku rękopisie: Descripcio tocius Silesie et civitatis regie Vratislaviensis). Stała się ona na tyle popularna, że używano jej jeszcze w wieku XVIII."
Ryszard Kaczmarek "Encyklopedia Województwa Śląskiego" "Losy XVI - XVIII - wiecznego Śląska jeszcze to pogłębiły: różnicujący się skład etniczny (Dolny Śląsk stawał się stopniowo coraz bardziej jednolicie niemiecki, na Górnym zwartą masą pozostała ludność autochtoniczna)."
"Metropolia Katowicka - Górnośląska , dziedzictwo historii - wyznania wobec przyszłości" Wojciech Świątkiewicz, ks. Janusz Wycisło "Specjalną pozycję wśród księstw górnośląskich zajmowało jeszcze w XVI wieku leżące na południowym zachodzie księstwo opawskie. Rządzone do XV wieku przez boczną linię Przemyślidów umiało wyciągnąć korzyści ze swoich bliskich stosunków z Morawami, również po powrocie tego lenna w ręce króla czeskiego w 1528 roku. Było to widoczne przede wszystkim w przynależności do diecezji ołomunieckiej oraz w zwyczaju, że stany księstwa opawskiego dostosowują się do prawa morawskiego i przyjmują wydane na jego podstawie wyroki, jak odnotowuje to pismo z 1587 roku. W sporach o przynależność do Moraw lub Śląska tutejsze stany, często razem z morawskimi, stały do opozycji do stanów z innych części Śląska."
"Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu" Joachim Bahlcke, Ryszard Kaczmarek, Dan Gawrecki " W swoim opisie Śląska znany geograf lipski Joseph Partsch pisał wprost, że Górny Śląsk znajduje się tylko w granicach pruskiej monarchii. Nie nazywał już Górnym Śląskiem dawnego Księstwa Opawskiego i Księstwa Cieszyńskiego. W stosunku do tego pierwszego konsekwentnie używa już nazwy Kraju Opawski/Opawszczyzna (Oppaland) Partsch konkludował, iż: W każdym razie zaleca się by z pewnych kulturalno - geograficznych względów oddzielać Kraj Opawski (Oppaland) od zasadniczej części Górnego Śląska (Oberschlesien), ponieważ na części opawskiej również pod innymi względami widać wyraźnie odrębne stosunki tam panujące. Partsch mimo administracyjnych granic pruskiej rejencji opolskiej (Regierungsbezirk Oppeln) utożsamianej z Górnym Śląskiem od momentu jej utworzenia, "zdecydowanie" nie zaliczał do Górnego Śląska, chociaż je wymienia w tej właśnie części, powiatów: powstałych z biskupiego Księstwa Nyskiego oraz powiatu kluczborskiego utworzonego z niewielkich części Księstwa Brzeskiego i Księstwa Oleśnickiego. Górny Śląsk w rozumieniu pruskiego geografa zawierał się więc w spuściźnie pierwotnych księstw opolskiego i raciborskiego, bez charakteryzujących się według niego zarówno geograficzną jak i polityczno kulturową odmiennością Opawszczyzny i Nyskiego, a tym, bardziej Oleśnickiego ."
Ryszard Kaczmarek "Encyklopedia Województwa Śląskiego" "Innym istotnym zagadnieniem jest ten sam zestaw barw herbu oświęcimskiego - czarny orzeł w błękitnym polu będący zaprzeczeniem jednej z podstawowych zasad heraldyki o nienakładaniu barwy na barwę. Zasady tej bardzo ściśle przestrzegała heraldyka piastowska, toteż i pod tym względem herb oświęcimski byłby bezprecedensowym, trudnym do wyjaśnienia wyjątkiem. Barwy drugiego herbu, zatorskiego - biały orzeł w czerwonym polu - jakkolwiek poprawne pod względem ich doboru, są również niezwykłe w heraldyce górnośląskiej. Powyższe wywody wykluczają więc piastowski rodowód samych barw obu herbów. Najpewniej wzorem innych księstw górnośląskich Piastowie oświęcimscy zatrzymali barwy godła swej linii ojczystej - w błękitnym polu złotego orła. Zmiana barw obu herbów nastąpiła w momencie inkorporacji księstw do Polski, aby w ten sposób przeciąć wszelkie związki nowo nabytych ziem ze Śląskiem."
"Heraldyka Piastów Śląskich 1146 - 1707" - Małgorzata Kaganiec "Nowy Śląsk (Neu Schlesien). W latach 1795 - 1807 w skład Śląska wchodziły bowiem dwa dawne powiaty małopolskie: pilicki i siewierski, uzyskane przez Prusy w III rozbiorze Polski, które uzyskały tę właśnie nazwę (Neu Schlesien)."
Ryszard Kaczmarek "Encyklopedia Województwa Śląskiego" "Podobną do księstwa opawskiego odrębną pozycję miało leżące na wschodnim pograniczu wolne państwo stanowe pszczyńskie, w którym napotykamy liczne objawy separacji od więzi górnośląskich. Przede wszystkim było to widoczne w przynależności do diecezji krakowskiej. Poza tym książę cieszyński Kazimierz II osiągnął około 1500 roku przekształcenie Pszczyny z własności lennej na alodialną (całkowicie zwolnioną od zobowiązań feudalnych i z prawem dziedziczenia)."
"Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu" Joachim Bahlcke, Ryszard Kaczmarek, Dan Gawrecki
POLITYKA PRYWATNOŚCI I PLIKÓW COOKIES
REKLAMA
NOWE WSTAWIENIA
POLECANA STRONA
TRIADY
INFO CIEKAWOSTKI DOKUMENTY
HERALDYKA
DOKUMENTY HISTORYCZNE
HISTORIA
ATLAS HISTORYCZNY
MAPY
GEOGRAFIA
ARCHITEKTURA
TRADYCA
RELIGIE I WYZNANIA
OKRES WIEŻ ŚWIĄTYŃ I ZAMKÓW
W OBIKTYWIE - FOTO
|
© 2011 - 2024 SKŁADNICA GÓRNOSLĄSKA
|